به گزارش گروه علم و پیشرفت خبرگزاری فارس به نقل از مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری، طرح «پیاده‌سازی و مقایسه سامانه‌های بینایی، بویایی و چشایی به منظور بررسی کیفیت برخی مواد غذایی» در قالب یک رساله دکتری در دانشگاه محقق اردبیلی و با حمایت بنیاد ملی علم ایران اجرا شد.

احمد جهان‌بخشی، دانش‌آموخته دکتری مهندسی مکانیک بیوسیستم - طراحی ماشین‌های کشاورزی که با راهنمایی یوسف عباسپور گیلانده موفق به اجرای این طرح شده اظهار داشت: با افزایش روزافزون جمعیت، تهیه غذای کافی یکی از مسائل پیچیده و مهم در دنیا به‌ویژه در کشورهای جهان سوم به شمار می‌رود. علاوه بر مشکلات کمبود مواد غذایی معضلاتی چون تقلب در مواد غذایی، فساد مواد غذایی، عدم رعایت اصول بهداشتی در تهیه، تبدیل و نگهداری و توزیع و مصرف این مواد موجب بروز مشکلاتی شده است.

وی افزود: مواد غذایی دارای مشتری زیاد و کاربرد عمومی هستند و به همین دلیل گاهی ممکن است افراد سودجو و متقلب به فکر استفاده از بازار پرفروش و پررونق آن بیافتند و برای کم کردن هزینه‌های تولید و به‌دست آوردن سود بیشتر دست به تقلب در مواد غذایی بزنند که از این راه سلامت مردم را به خطر می‌اندازند.

این محقق در ادامه بیان کرد: با توجه به نقش حیاتی مواد غذایی در برنامه غذایی افراد جامعه و همچنین مشکلات فراوان اندازه‌گیری تقلب‌های پیشرفته از جمله گران بودن وسایل و تجهیزات و زمان‌بر بودن روش‌های آنالیز، ایجاد روش‌های ساده، سریع و ارزان قیمت برای تعیین کیفیت مواد غذایی بسیار ضروری است. ادویه‌جات از با ارزش‌ترین گیاهان دارویی مورد استفاده در صنایع غذایی و علم پزشکی هستند و با توجه به تفاوت کیفیت و قیمت بین گونه‌های مختلف، تشخیص، طبقه‌بندی و جداسازی آن‌ها براساس خلوص و درجه کیفیت از اهمیت بالایی برخوردار است.

وی تصریح کرد: ادویه‌ها درکشورهای مختلفی از جمله هندوستان، پاکستان، چین و کشورهای آسیای شرقی و جنوبی تولید می‌شوند. تفاوت درصد ترکیبات معطر تشکیل‌دهنده در انواع مختلف ادویه‌جات از مناطق مختلف، باعث ایجاد تمایز میان ادویه‌ها شده است. همچنین افراد سودجو برای اهداف اقتصادی و سود بیشتر بدون در نظر گرفتن سلامت عمومی جامعه دست به ایجاد تقلب در انواع مختلف ادویه می‌زنند.

 جهان‌بخشی ادامه داد: ادویه‌جاتی مانند زردچوبه و زنجبیل با توجه به خواص غذایی و درمانی آن‌ها در بازار به صورت پودر شده ارائه می‌شوند و وجود تقلب در آن‌ها بسیار زیاد است. در بیشتر مواقع کیفیت ادویه‌جات با نظرسنجی از افراد از طریق ویژگی‌های کیفی مانند رنگ، مزه، بو و غیره اندازه‌گیری و کیفیت واقعی آن‌ها تعیین می‌شود که نظرسنجی را با خطای زیادی روبه‌رو می‌کند. به همین دلیل است که هم صاحبان صنعت و هم محققان تمایل دارند که با ارائه تکنولوژی‌های غیر مخرب باعث حفظ کیفیت محصولات غذایی و دارویی شوند.

وی در ادامه بیان کرد: هدف از این تحقیق پیاده‌سازی و ارزیابی سامانه‌های بینایی، بویایی و چشایی به عنوان تکنولوژی‌های غیر مخرب جهت تشخیص زردچوبه و زنجبیل از نمونه تقلبی آن‌ها در بازار مصرف بوده است. بررسی تضمین کیفیت مواد غذایی با استفاده از سامانه‌های هوشمند و جلوگیری و مبارزه با افراد متقلب و سودجو در صنعت مواد غذایی و محصولات کشاورزی هم از دیگر اهداف این طرح بود.

 جهان‌بخشی در پایان خاطر نشان کرد: تهیه سنسورهای مورد نیاز این تحقیق، امری زمان‌بر، سخت و هزینه‌بردار بود؛ علاوه بر این، ما برای انجام این تحقیق نیاز به آزمایشگاه و تجهیزات آزمایشگاهی داشتیم چرا که آزمایشگاهی که در آن مشغول تحقیق بودیم، تمامی تجهیزات را به طور کامل نداشت اما در نهایت توانستیم این طرح را به پایان برسانیم و دو مقاله معتبر از این طرح نیز به چاپ رسید.